Τι είναι η ψυχολογική ανθεκτικότητα και πώς μπορείτε να την εξασκήσετε;

Μερικές φορές δύο άνθρωποι αντιδρούν διαφορετικά στην ίδια κατάσταση. Για παράδειγμα, αν ένα μέλος της οικογένειας καταλήξει στο νοσοκομείο, κάποιοι από τους συγγενείς του αισθάνονται ανήσυχοι, αλλά πιστεύουν ότι όλα θα πάνε καλά, ενώ άλλοι επηρεάζονται τόσο πολύ από τα νέα που δεν μπορούν να συνεχίσουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες, όπως να πηγαίνουν στο σχολείο ή δουλειά. Αυτά τα δύο μέλη της οικογένειας διαφέρουν, μεταξύ άλλων, ανάλογα με την ψυχολογική τους ανθεκτικότητα, η οποία φαίνεται σε αυτές και παρόμοιες στρεσογόνες καταστάσεις ζωής. Τα άτομα που είναι ψυχολογικά πιο ανθεκτικά διατηρούν την ψυχική τους υγεία πιο εύκολα σε μια δύσκολη περίοδο ζωής και επιστρέφουν πιο γρήγορα στην κατάσταση που βρίσκονταν πριν από την κρίση. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αισθάνονται, για παράδειγμα, ανησυχία για τον γείτονά τους που είναι άρρωστος (ή άλλα δυσάρεστα συναισθήματα), αλλά ότι τα αντιμετωπίζουν με πιο υγιή τρόπο από τα άτομα με λιγότερο ανεπτυγμένη αντίσταση.

Ψυχολογικά, οι πιο ανθεκτικοί άνθρωποι θα βρουν τρόπους να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους πιο εύκολα όταν αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις. Από την άλλη πλευρά, τα λιγότερο ανθεκτικά άτομα θα βιώνουν συχνότερα αρνητικές συνέπειες που δεν συμβάλλουν στην αποτελεσματική επίλυση της προκύπτουσας κρίσης, όπως η καταστροφολογία για τα πιθανά αποτελέσματα της κατάστασης και η έλλειψη ικανότητας ρύθμισης δυσάρεστων συναισθημάτων.

Όταν μιλάμε για ψυχολογική ανθεκτικότητα, συμπεριλαμβάνουμε πολλές διαφορετικές δεξιότητες, ατομικά χαρακτηριστικά και ικανότητες που πρέπει να αναπτύξει ένα άτομο για να αυξήσει την ανθεκτικότητα σε δύσκολες καταστάσεις ζωής.

Υπάρχουν πέντε παράγοντες που καθορίζουν το επίπεδο ψυχολογικής ανθεκτικότητας (De Terte, Becker i Stephens, 2009):

• ΜΥΑΛΟ: ψυχολογική ευελιξία, αισιοδοξία, αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση
• ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ: συναισθηματικές εμπειρίες και συναισθηματική ρύθμιση
• Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ: ενεργητική επίλυση προβλημάτων, καθορισμός ρεαλιστικών στόχων, μάθηση από λάθη
• ΣΩΜΑ: άσκηση, ξεκούραση, ύπνο
• ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: οικογένεια, κοινότητα, κοινωνία

Ψυχολογική ανθεκτικότητα στην πράξη:

1. Κανονικοποιήστε τα συναισθήματα ανησυχίας και άγχους – Είναι κατανοητό και φυσιολογικό να αισθάνεστε ανησυχία, άγχος και ανησυχία σε στρεσογόνες στιγμές. Αποδεχτείτε και αναγνωρίστε αυτά τα συναισθήματα στον εαυτό σας ακόμα και όταν κάνετε θετικά βήματα ως απάντηση σε αυτές τις αντιδράσεις.
2. Δώστε προσοχή στις σκέψεις σας – οι στρεσογόνες στιγμές συχνά προκαλούν σκέψεις που δεν είναι χρήσιμες. Τότε συνήθως εστιάζουμε σε αρνητικές προβλέψεις για την τρέχουσα ή μελλοντική κατάσταση και φανταζόμαστε το χειρότερο σενάριο. Αυτές οι σκέψεις μπορούν να αυξήσουν το άγχος με την πάροδο του χρόνου. Θα πρέπει να έχετε μια ισορροπημένη προοπτική για να μειώσετε το άγχος και το στρες στον εαυτό σας.
3. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι είστε μόνο άνθρωποι – με τις αρετές και τα ελαττώματά σας, ανθρώπινα όντα που κάνουν λάθη, όπως όλοι οι άλλοι, και που μπορούν να διορθώσουν τα λάθη τους.
4. Συμμετέχετε τον εαυτό σας και την οικογένεια σε ευχάριστες δραστηριότητες – οι ευχάριστες δραστηριότητες μας βοηθούν να βελτιώσουμε τη διάθεσή μας, επομένως είναι πολύ σημαντικό να κάνετε πράγματα που σας αρέσουν μαζί με τα παιδιά/το σύντροφο/τους φίλους σας.
5. Ξεκινήστε μια χρήσιμη συμπεριφορά στον εαυτό σας – το άγχος και η ανησυχία είναι φυσικές αντιδράσεις όταν βρισκόμαστε σε μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση. Μας μετακινούν στην κατάλληλη δραστηριότητα για να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο. Αν ανησυχούμε ότι δεν είναι χρήσιμο μπορεί να μας εξουθενώσει. Είναι σημαντικό να ξεκινήσετε χρήσιμες συμπεριφορές στον εαυτό σας για να απαλύνετε το άγχος.
6. Συμμετέχετε στην επίλυση προβλημάτων – Ακολουθούν ορισμένα βήματα που είναι χρήσιμα για την επίλυση προβλημάτων: (1) προσδιορίστε το πρόβλημα. ονομάστε το και γίνετε όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένοι σχετικά με τη φύση και το μέγεθος του προβλήματος, (2) καταιγισμός ιδεών για πιθανές λύσεις, (3) επιλέξτε τη λύση που είναι βέλτιστη εκείνη τη στιγμή, (4) σχεδιάστε την επιλεγμένη λύση, (5) εφαρμόστε τη λύση, (6) βαθμολογήστε το αποτέλεσμα.
7. Φροντίστε τον εαυτό σας – το να φροντίζετε τον εαυτό σας δεν είναι εγωιστικό. Στην πραγματικότητα, είναι ένα βασικό βήμα για να μπορέσουμε να φροντίσουμε καλύτερα τους άλλους και να εκπληρώσουμε τους ρόλους μας στη ζωή. Ορίστε λοιπόν μια ώρα για να πάτε για ύπνο και να ξυπνήσετε, να ασκηθείτε, να τρώτε μια ισορροπημένη διατροφή και να κάνετε τακτικά γεύματα.
8. Ανακουφίστε το σωματικό στρες και την ένταση – ασκήσεις χαλάρωσης – έρευνες δείχνουν ότι η κοιλιακή αναπνοή (αργή, κοιλιακή αναπνοή) και οι προοδευτικές ασκήσεις μυϊκής χαλάρωσης (εναλλασσόμενη ένταση και χαλάρωση των μυών για την αναγνώριση και εξάλειψη των σημαδιών σωματικής έντασης) είναι χρήσιμες στη μείωση της σωματικής έντασης και αυξανόμενη χαλάρωση. Η εφαρμογή αυτών των ασκήσεων στην καθημερινή ζωή μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη. Μπορείτε να τα κάνετε μαζί με τα παιδιά. Θα είναι διασκεδαστικό και χρήσιμο ταυτόχρονα